Βασιλικός

Φυτό ποώδες μονοετές καλλωπιστικό, πολύ δημοφιλές στην Ελλάδα με φύλλα ελλειπτικά και ωοειδή και άνθη άσπρα που σχηματίζουν στάχεις στις κορφές των βλαστών. Υπάρχουν δεκάδες ποικιλίες με διαφορές στο μέγεθος και στο χρώμα του φυλλώματος. Το φυτό το βρίσκουμε σε όλη την Ελλάδα σαν καλλιεργούμενο στους κήπους και στις γλάστρες των σπιτιών για την καλλωπιστική του αξία. Ανθίζει από την άνοιξη μέχρι το καλοκαίρι ανάλογα με την εποχή σποράς. Ο βασιλικός κατάγεται από την Ινδία όπου ήταν ιερό φυτό αφιερωμένο στον Κρίσνα και τον Βισνού. Ωστόσο από την αρχαιότητα μεταφέρθηκε στην Ευρώπη όπου έγινε πολύ δημοφιλής στην λεκάνη της Μεσογείου. Είναι φυτό που ανήκει στο γένος ώκιμου της οικογένειας των χειλανθών, με μυρωδάτα φύλλα, γλυκός, με δριμεία γεύση, ελαφρός, πικρός και ξηρός. Συναντιέται σε πολλές ποικιλίες, όπως π.χ. πλατύφυλλος, σγουρός, μικρόφυλλος, σαραντάφυλλος κλπ. Είναι φυτό μονοετές με λεία, λίγο κυρτά πράσινα ή κόκκινα και μικρά λευκά λουλούδια το καλοκαίρι, τα οποία δίνουν μικρούς, μαύρους σπόρους. Περιλαμβάνει πολλά είδη, αλλά στην Ελλάδα καλλιεργούνται ο βασιλικός ο πλατύφυλλος, ο κατσαρός, ο μεγαλόφυλλος και ο μελανόφυλλος.

Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα στη λαϊκή ιατρική. Oι έλληνες και οι ρωμαίοι μασούσαν φύλλα βασιλικού ως ηρεμιστικό και τον χρησιμοποιούσαν ως αφέψημα κατά των πεπτικών διαταραχών. Tον χορηγούσαν τόσο ως αποχρεμπτικό, όσο και ως καθαρτικό. Στην Ευρώπη του 16ου αιώνα, έγχυμα βασιλικού ήταν σύνηθες φάρμακο κατά του καταρράκτη. Ακόμη, αποξήραιναν το βοτάνι και το κονιοποιούσαν, καθώς θεωρούσαν την πρέζα βασιλικού ιδανική για τον ερεθισμένο βλεννογόνο της μύτης και την ανακούφιση από τις ημικρανίες. Ορισμένοι γιατροί της εποχής υποστήριζαν πως ο βασιλικός ήταν κατάλληλος για την ανύψωση του ηθικού και ότι καθαρίζει από το μυαλό.

Το όνομά του προέρχεται από τη λέξη "βασιλεύς" και φανερώνει την εκτίμηση που έτρεφαν για αυτόν οι αρχαίοι λαοί. Ο βασιλικός που κατάγεται από την Ινδία θεωρείται από τους Ινδούς ιερός, και καλλιεργείται έξω από τους ναούς. Επίσης καλλιεργείται και στην Βρετανία από τον 16ο αιώνα. Στην Ελλάδα θεωρείται επίσης ιερό και κανένα δεν έχει αγαπηθεί τόσο πολύ από τον λαό, γιατί κατά την παράδοση φύτρωσε στο μέρος που είχε ταφεί ο Τίμιος Σταυρός, και με το άρωμά του οδήγησε την Αγία Ελένη στην ανακάλυψή του. Ο λαός τον ύμνησε με πολλά δημοτικά τραγούδια και παροιμίες. Μερικοί λαοί τον συνδέουν με το μίσος και την ατυχία, ενώ άλλοι τον θεωρούν σημείο αγάπης.